Engelli Çocuklarda Ağız –Diş Sağlığı
Nüfusumuzun yüzde 10-12'si yani 6.5- 7 milyon engelli, ağız ve diş sağlığı sorunlarını sıklıkla yaşamaktadır. Engelli bireylerde ağız ve diş sağlığı sorunlarıyla başa çıkabilmek özel bilgi ve eğitim gerektirmektedir. Koruyucu hizmetler ve en azından bakımı üstlenen kişilerin bilinçlendirilmesi özel önem taşımaktadır. Engellilerde genel sağlık problemleri yaşamı etkilediğinden, ağız ve diş sağlığı ikinci planda kalmakta ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Engellilerde klasik ağız bulgusu olarak; diş etlerinde kanama, çürük dişler, kötü ağız kokusu, yutma problemleri, salya akıtma problemleriyle sıklıkla karşılaşılır. Engelli bireylerde bu sorunlardan ötürü tedavi karmaşık olmakta ve özür tipine göre çeşitli zorluklar içermektedir.
Engelli çocuklarda diş bakımına ne zaman başlanılmalıdır?
Normal çocuklarda olduğu gibi dişler ağızda sürdüğünde, her öğünden sonra ıslak bir gazlı bez veya tülbentle anne ya da hasta bakıcısı tarafından temizlenmelidir. 2 yaş civarında macunsuz, çocuklara özel küçük ve yumuşak kıllı diş fırçası kullanılarak diş bakımına başlanır. 3- 3,5 yaşından sonra ve tükürme fonksiyonu yerine getirdiği zaman florür içeren çocuk diş macunu kullanarak çocuğun ağız ve diş bakımını yapılmalıdır.
Diş çürüğünü önlemek için neler yapılmalıdır?
Mümkünse her öğünden sonra dişler temizlenmelidir, ayrıca diş çürüğü oluşturmayacak gıda ürünleri ile beslenmelidir.
» Şekerli ve asitli gıdalardan mümkün olduğunca uzak durulmalı
» Su ve süt tüketimi artırılmalı
» Püre tarzında gıdalarla beslenen hastalarda ağız bakımına daha fazla özen gösterilmeli
» Yemek aralarında abur cubur verilmemeli
Florürün ağız ortamında uygun oranda ve sürekli bulunması durumunda diş çürüğü oluşumunu önlediği yapılan çalışmalarla ispatlanmıştır. Engelli bireyler için diş hekimi tarafından uygulanan flourür jel formları tercih edilir. Solüsyon şeklindeki formlar çalkalama ve tükürme yapamayan bireylerde yutma riski nedeniyle kullanılmamaktadır.
Dişlerin çiğneyici yüzeylerindeki derin oluklar gıda artıkların ve bakteri plağın birikimine neden olurlar. Bu bölgelerde diş çürüğü oluşmadan diş hekimi tarafından fissür örtücü ile kapatılması çürük oluşumunu engeller. Daimi azı dişleri sürer sürmez bu önleyici uygulaması önerilmektedir. Rutin diş hekimi kontrolleri ve önleyici uygulamaları ihmal edilmemelidir.
Engelli hastaya diş tedavisinde yaklaşım teknikleri nelerdir?
Engellilerde sağlıklı bir ağız ortamının şekillendirilmesinde temel amaç, bireyin diş sağlığı hizmetinden yararlanmasını sağlamaktır. Sağlıklı bireylerde olduğu gibi engelli bireylerde de diş sağlığı sorunları kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Engelli bireyin kişiliğine, duygusal durumuna, hastalığın medikal durumuna ve engelinin durumuna göre uygulanacak tedavi ve psikolojik davranış seçenekleri değişmekledir.
Engelli bireyin diş tedavisinde en önemli boyut hastanın tedaviyi yapacak olan dişhekimiyle uyumunun sağlanmasıdır. Uyum sağlayamayan ve sistemik hastalıkları nedeniyle lokal anestezi ile tedavi olamayan hastalarda, sedasyon (uyutma) ya da genel anestezi gibi tedavi yöntemleri uygulanabilir.